Ministerialny pomysł wypożyczania wyrobów medycznych pozostaje na papierze. "Są trudności"

Na realizację programu "Samodzielność - Aktywność - Mobilność!" - wspierającego w latach 2022-2022 osoby z niepełnosprawnościami - budżet państwa przeznaczy 1 mld zł W ramach programu, przygotowanego przez Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej, m.in. mają ruszyć wypożyczalnie sprzętu rehabilitacyjnego Ich celem będzie poprawienie dostępności sprzętu rehabilitacyjnego. Na razie nie powstała ani jedna taka wypożyczalnia. - Nie wszystkie wyroby medyczne - ze względu na konieczność ich dopasowania do indywidualnych potrzeb pacjentów - nadają się do tego, by były wypożyczane - mówi Robert Jagodziński, prezes Fundacji Aktywnej Rehabilitacji

Wyroby medyczne miały być wypożyczane w ramach ministerialnego programu

W październiku 2021 r. Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej przygotowało program „Samodzielność - Aktywność - Mobilność!”.

Program ma na celu zapewnienie możliwości niezależnego życia osobom z niepełnosprawnościami  w stopniu znacznym, szczególnie tym wymagającym wsparcia w czynnościach życia codziennego, oraz osobom młodym opuszczającym system edukacyjny.

Pakiet wsparcia dla osób z niepełnosprawnościami - na którego realizację w latach 2022-2024 przeznaczony zostanie 1 miliard zł - obejmuje, między innymi:

Dofinansowanie wynajmu mieszkania dla absolwentów opuszczających uczelnie lub szkoły średnie i policealne, na okres rozpoczęcia zatrudnienia w tym poszukiwania pracy Zapewnienie osobie z niepełnosprawnością samochodu dostosowanego do jej indywidualnych  potrzeb Tworzenie nowych Warsztatów Terapii Zajęciowej i Zakładów Aktywności Zawodowej Uruchomienie wypożyczalni sprzętu rehabilitacyjnego, wyrobów medycznych i technologii asystujących.

Celem tego ostatniego przedsięwzięcia, zakładającego współpracę NFZ, Rządowej Agencji Rezerw Strategicznych i Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, jest "zapewnienie dostępu osobom z niepełnosprawnością do potrzebnych im technologii, urządzeń i sprzętu, bez konieczności ponoszenia przez nie kosztów ich zakupu, poprzez zbudowanie zasobu, który dzięki mechanizmowi wypożyczania, składowania, konserwowania i modernizacji będzie mógł służyć wielu kolejnym użytkownikom” - czytamy na stronie resortu rodziny i spraw społecznych

Wypożyczalnie mają zwiększyć dostępność sprzętu rehabilitacyjnego

- Ideą tworzenia takich wypożyczalni jest zwiększenie dostępności sprzętu rehabilitacyjnego i wyrobów medycznych. Jednak prace nad tym rozwiązaniem nie były poprzedzone rzetelną analizą tego problemu - przyznaje Robert Jagodziński, prezes Fundacji Aktywnej Rehabilitacji, który jako ekspert uczestniczył w pracach nad tworzeniem ministerialnego programu.

Dodaje, że jeden z wariantów projektu zakładał, że wypożyczalnie będą funkcjonowały w oparciu o zasoby Rządowej Agencji Rezerw Strategicznych. - Pojawił się też zamysł, aby wypożyczanie takiego sprzętu zlecano podmiotom, które zajmują się sprzedażą wyrobów medycznych - tłumaczy prezes Jagodziński.

Dodaje, że wyrobami medycznymi, które najlepiej nadają się do wypożyczania, są standardowe produkty, służące między innymi do opieki nad osobami wymagającymi opieki w warunkach domowych. - Są to np. wózki, łóżka, podnośniki czy materace przeciwodleżynowe - wymienia ekspert.

- Pod uwagę brano też katalog produktów, których nie ma na wykazie refundowanych wyrobów medycznych wydawanych na zlecenie, jak chociażby czytniki Braille'a. Problem ze zorganizowaniem takich wypożyczalni polega jednak na tym, że sprzęt dla osób z niepełnosprawnościami, przede wszystkim ten najbardziej specjalistyczny, wymaga bardzo indywidualnego dopasowania do stanu zdrowia i indywidualnych potrzeb danego pacjenta - mówi Robert Jagodziński.

- Dodajmy do tego kwestie związane z transportem, a zarazem z utrudnionym dopasowaniem takich wyrobów dla ich odbiorców mieszkających w miejscowościach odległych od miast, w których powstaną tego rodzaju wypożyczalnie. Jak widać nie brakuje wyzwań związanych z realizacją takiego projektu - podsumowuje prezes Fundacji Aktywnej Rehabilitacji.

Brak dostępu do wyrobów medycznych znacznie obniża jakość życia pacjentów

Także dr Mariola Rybka, konsultant krajowa w dziedzinie pielęgniarstwa opieki długoterminowej wskazuje, że takie wypożyczalnie są potrzebne.

- W Polsce jest ponad 2 mln przewlekle chorych osób z niepełnosprawnością, które są całkowicie unieruchomione. Dla tych pacjentów brak dostępu lub ograniczona dostępność wyrobów medycznych powoduje znaczne obniżenie jakości ich życia. To z kolei wywołuje szereg następstw, w tym związanych z problemami psychologicznymi i psychiatrycznymi - informuje.

Jednocześnie konsultant krajowa wskazuje na pewne ograniczenia w działalności wypożyczalni wyrobów medycznych.

- Oczywiście taki standardowy sprzęt jak łóżka, materace czy wyroby służące do transferu pacjentów, mogą znaleźć się w wypożyczalniach. Problem dotyczy bardziej złożonych, zindywidualizowanych produktów, które muszą być dostosowane do używania przez konkretnego pacjenta - zastrzega.

- Nie zapominajmy też o kwestiach epidemiologicznych i konieczności zachowania wymogów sanitarnych. Biorąc pod uwagę także te względy, nie wszystkie wyroby medyczne mają wskazania do tego, by były wypożyczane - stwierdza dr Mariola Rybka.

Wypożyczalnie wyrobów medycznych nie są nowym pomysłem

Eksperci zwracają uwagę, że na rynku komercyjnym w Polsce działają już wypożyczalnie wyrobów medycznych. Tego rodzaju przedsięwzięcia realizują też organizacje pozarządowe.

Aleksandra Włodarska vel Głowacka, prezes Polskiej Fundacji Pomocy Dzieciom Niedosłyszącym - ECHO - przypomina, że sporo osób niedosłyszących korzysta już w naszym kraju z banków aparatów słuchowych, które są tam wypożyczane nieodpłatnie w różnych sytuacjach. Na przykład, kiedy trzeba poczekać na serwis zepsutego aparatu.

- Myślę, że kwestię funkcjonowania wypożyczalni różnego rodzaju wyrobów medycznych należałoby uregulować systemowo. Bardzo ważne jest jednak, aby w takich wypożyczalniach pracowały osoby, które będą nie tylko przekazywały informacje o zasadach używania danego produktu, ale też pomogą w jego dobraniu do indywidualnych potrzeb pacjenta - podkreśla Aleksandra Włodarska vel Głowacka.

Wszystkie wypowiedzi pochodzą z debaty redakcyjnej Rynku Zdrowia pt. „Wyroby medyczne - jak poprawić ich dostępność. Wyzwania, bariery, możliwości” (Warszawa, 5 lipca 2022 r.).

Materiał chroniony prawem autorskim - zasady przedruków określa regulamin.