Leczenie antybiotykami zakażeń u pacjentów onkologicznych bywa droższe od chemioterapii

Pandemia uwypukliła skalę problemu, jaką choroby zakaźne stanowią nie tylko dla pacjentów, ale także dla szpitali i ich organów założycielskich, w tym samorządów - Problemy te związane są, m.in. z wyższymi kosztami leczenia, a więc dodatkowymi obciążeniami finansowymi dla placówek medycznych i samorządów - zaznacza prof. Marcin Pasiarski Dlatego wskazuje, że dziś - przekonując samorządy do finansowania programów profilaktycznych - warto wskazywać nie tylko na wynikające nich korzyści zdrowotne, ale i ekonomiczne Budżety obywatelskie, współpraca z organizacjami pozarządowymi i pracodawcami, dofinansowanie z NFZ - to niektóre dodatkowe źródła finansowania profilaktyki, po które mogą sięgać samorządy

Prof. Pasiarski: Pandemia zwiększyła zainteresowanie szczepieniami

- Pandemia koronawirusa diametralnie zmieniła postrzeganie chorób zakaźnych nie tylko przez chorych, ale i całe społeczeństwo - zauważa dr hab. Marcin Pasiarski, prof. UJK, specjalista immunologii klinicznej i chorób wewnętrznych, hematolog, kierownik Kliniki Hematologii i Transplantacji Szpiku Świętokrzyskiego Centrum Onkologii.

- Nagle zwróciliśmy uwagę na to, że te choroby mogą być bardzo groźne i przebiegać w sposób śmiertelny, dotykając wszystkie grupy wiekowe. Znacznie wzrosło także zainteresowanie szczepieniami. Jako klinicyści otrzymywaliśmy mnóstwo pytań nie tylko o szczepionki przeciwko COVID-19, ale też innym chorobom zakaźnym. Krąg zainteresowanych szczepieniami poszerzył się o samych chorych, ale także o ich rodziny - stwierdza ekspert.

- Nasi pacjenci onkologiczni pytali nas w zasadzie o wszelkie możliwe szczepienia, w tym przeciwko pneumokokom. Pamiętajmy, że różnego rodzaju zakażenia dla osób z chorobami nowotworowymi mogą mieć tragiczne konsekwencje - zaznaczył prof. Pasiarski podczas debaty online otwierającej trzecią już edycję cyklu eksperckich spotkań w ramach kampanii edukacyjnej Zdrowie Człowiek Profilaktyka*.

W kierowanej przez prof. Pasiarskiego Klinice Hematologii i Transplantacji Szpiku Świętokrzyskiego Centrum Onkologii od czerwca 2019 r. realizowany jest samorządowy programu szczepień przeciwko pneumokokom wśród chorujących onkologicznie. W opinii AOTMiT wskazano, że jest to przedsięwzięcie unikalne nie tylko w skali krajowej, ale i europejskiej.

Choroby zakaźne są wyzwaniem medycznym i finansowym dla placówek i systemu

- Pandemia uwypukliła skalę problemu, jaką choroby zakaźne stanowią nie tylko dla pacjentów, ale także dla szpitali oraz ich organów założycielskich, w tym samorządów. Problemy te związane są, między innymi z wyższymi kosztami leczenia, a więc dodatkowymi obciążeniami finansowymi zarówno dla placówek medycznych, jak i jednostek samorządu terytorialnego - zaznacza prof. Pasiarski.

Wskazuje, że osoby, które przeszły COVID-19 nadal są szczególnie narażone, między innymi na powikłania płucne, neurologiczne oraz związane z wtórnymi zakażeniami bakteryjnymi, w tym najczęściej występującymi infekcjami pneumokokowymi.

- Dlatego tak ważna jest kontynuacja szczepień, między innymi przeciwko pneumokokom wśród osób dorosłych. Preferowane jest podawanie szczepionki 13-walentnej, skoniugowanej. Ma szerszy zakres działania niż szczepionka polisacharydowa. Natomiast uzupełniająco, ok. 8 tygodni po takim szczepieniu można podawać szczepionkę polisacharydową - wyjaśnia prof. Pasiarski.

Miejmy zawczasu oceniony przez AOTMiT program profilaktyczny

Marek Wójcik, ekspert ds. ochrony zdrowia, pełnomocnik zarządu ds. legislacyjnych w Związku Miast Polskich zwraca uwagę, że w zapobieganiu chorobom zakaźnym nadal dużą rolę odgrywają programy polityki zdrowotnej realizowane przez samorządy. Jednak w ostatnich dwóch latach, głównie wskutek pandemii, pula środków na realizację tych przedsięwzięć jest mniejsza. Stąd tak ważne jest pozyskiwanie środków na programy profilaktyczne (w tym szczepienia) z alternatywnych źródeł finansowania.

- Jednym z takich źródeł mogą być budżety obywatelskie. Nie zrażajmy się tym, że mieszkańcy zgłaszają propozycję, która nie jest jeszcze przedsięwzięciem zaopiniowanym przez Agencję Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji. Nie powinno to zwalniać samorządu z przyjrzenia się takiemu pomysłowi, przygotowania na jego podstawie programu polityki zdrowotnej, a następnie przekazania go do oceny przez AOTMiT - tłumaczy ekspert.

I dodaje: - Warto więc mieć niejako zawczasu opracowany oraz oceniony przez AOTMiT program profilaktyczny. Gdy następnym razem mieszkańcy ponowią propozycję dotyczącą takiego przedsięwzięcia w ramach budżetu obywatelskiego, samorząd będzie już przygotowany do jego realizacji.

Środki unijne, organizacje pozarządowe, pracodawcy, Narodowy Program Zdrowia

Marek Wójcik wskazuje, że kolejnym źródłem finansowania programów profilaktycznych, tym razem ze środków unijnych, są Regionalne Programy Operacyjne (RPO).

- W ostatnich latach samorządy wojewódzkie gwarantowały naprawdę sporo środków z RPO na realizację programów polityki zdrowotnej - stwierdza ekspert Związku Miast Polskich i zaznacza, że na kolejną transzę pieniędzy z Regionalnych Programów Operacyjnych trzeba jednak poczekać do połowy przyszłego roku.

- Pukamy także do Ministerstwa Zdrowia o większe środki z Narodowego Programu Zdrowia (NPZ). Nie zapominajmy wreszcie o możliwościach finansowania profilaktyki z subfunduszu w ramach Funduszu Medycznego, dofinansowaniu programów ze środków NFZ, projektach zdrowotnych Komisji Europejskiej, a także współpracy z organizacjami pozarządowymi i przedsiębiorcami, także mogącymi aplikować o środki na takie programy - wylicza Marek Wójcik.

Kraków podejmuje współpracę z UNICEF

Z kolei Maria Piętak-Frączek, prezes Stowarzyszenia Zdrowych Miast Polskich, kierownik Referatu ds. Zdrowia Wydziału Polityki Społecznej i Zdrowia Urzędu Miasta w Krakowie zwraca uwagę, że samorządy powinny być przygotowane na współpracę z różnymi podmiotami i instytucjami.

- Miasto Kraków jest trakcie rozmów z organizacją UNICEF, między innymi w zakresie wspólnego przygotowania i zrealizowania kampanii edukacyjnej dotyczącej szczepień ochronnych. Kwestia profilaktyki chorób zakaźnych nabrała szczególnego znaczenia w dobie napływu uchodźców wojennych z Ukrainy - podkreślała podczas debaty prezes Piętak-Frączek. Dlatego, w jej opinii, powstał w Krakowie projekt ważny także z ogólnopolskiej perspektywy.

- Zawarliśmy porozumienia, zgodnie z którymi materiały edukacyjne dotyczące profilaktyki chorób zakaźnych, w tym szczepień, zostały jednolicie przygotowane przez Ministerstwo Zdrowia dla wszystkich samorządów. Z kolei poszczególne samorządy wnioskują o dodatkowe środki na lokalną promocją i wsparcie tej inicjatywy - opisuje ekspertka.

- Z tej kampanii skorzysta oczywiście nie tylko jej grupa docelowa, czyli uchodźcy z Ukrainy, ale także wszyscy mieszkańcy naszych miast - podsumowuje Maria Piętak-Frączek.

Kielce: programy profilaktyczne dofinansowane przez NFZ. Jak się o nie starać?

Natomiast władze Mielca zdecydowały się na wdrożenie programu profilaktycznych szczepień przeciwko pneumokokom mieszkańców tego miasta w wieku powyżej 65 lat. - Program ten realizujemy od 2021 r. Jego celem jest uzyskanie 80-procentowego poziomu zaszczepienia w tej grupie wiekowej - mówi Agata Ćwięka, naczelnik Wydziału Spraw Społecznych i Zdrowia Urzędu Miejskiego w Mielcu.

Zaznacza, że program jest finansowany ze środków budżetu miasta oraz w ramach dofinansowania z Narodowego Funduszu Zdrowia. - Dla naszego miasta to drugie źródło jest dużym wsparciem. Zresztą z dofinansowania NFZ korzystamy kolejny raz. Wcześniej dotyczyło programu badań kolonoskopowych - dodaje. Przypomina, że aby skorzystać z dofinansowania programu polityki zdrowotnej ze strony NFZ należy:

Złożyć wniosek o dofinansowanie (zgodny z wzorem zawartym w rozporządzeniu Ministra Zdrowia) Dołączyć do tego wniosku pozytywną opinię AOTMiT dotyczącą programu Przekazać opinię wojewody o zgodności samorządowego programu profilaktycznego z priorytetami regionalnej polityki zdrowotnej.

Dofinansowanie przez NFZ programu może wynieść:

Do 80 proc. środków przewidzianych na realizację programu dla samorządu, którego liczba mieszkańców nie przekracza 5 tys. Do 40 proc. środków przewidzianych na realizację programu dla samorządu, którego liczba mieszkańców przekracza 5 tys.

Jak przekonać radnych do realizacji programu profilaktycznego?

Z kolei prof. Marcin Pasiarski zaznacza, że wspomniany wcześniej świętokrzyski programu szczepień przeciwko pneumokokom wśród pacjentów z chorobami nowotworowymi, poprzedzony był badaniami dowodzącymi, „jak wielkie znaczenie może mieć tak proste działanie, którym jest szczepienie przeciwko pneumokokom osób z chorujących na przewlekłą białaczkę limfocytową.

- Taka interwencja przełożyła się nie tylko na mniejszą ilość zakażeń, ale też znacznie lepsze wyniki leczenia onkologicznego. Finansowanie naszego programu oparto o środki unijne oraz wkład samorządu województwa świętokrzyskiego - informuje prof. Pasiarski.

I dodaje: - Przekonując samorządowców do finansowania tego programu wskazywaliśmy nie tylko na ewidentne korzyści terapeutyczne, ale też ekonomiczne.

- Mniejsza liczba powikłań, m.in. w postaci zapalenia płuc u pacjentów onkologicznych oznacza tańsze leczenie, bardziej efektywne nie tylko klinicznie, ale i kosztowo. Jeśli pacjent z nowotworem w trakcie terapii onkologicznej zapadnie na poważną infekcję, jego terapia przeciwnowotworowa musi być przerwana. Może to skutkować szybszym nawrotem choroby, a także bardzo kosztownym leczeniem, np. na oddziale intensywnej terapii - wyjaśniał nam niedawno prof. Pasiarski.

- Warto wskazywać samorządowcom skalę oszczędności, w tym środków, które zostaną w budżecie samorządu, który zdecyduje się na wprowadzenie takiego programu. Te korzyści dotyczą, m.in. mniejszego obciążenie finansowego związanego z leczeniem chorób zakaźnych, w tym u osób z nowotworami. Zdarza się, że leczenie antybiotykami chorych onkologicznie kosztuje więcej niż immunochemioterapia - podsumowuje prof. Marcin Pasiarski.

* Wszystkie wypowiedzi pochodzą z debaty online pt. „Inwestycja w zdrowie jako element zrównoważonego rozwoju regionu. Etapy i gotowe rozwiązania realizacji samorządowych Programów Polityki Zdrowotnej” (8 czerwca br.). To webinarium zainaugurowało trzecią już edycję cyklu eksperckich spotkań w ramach kampanii edukacyjnej Zdrowie Człowiek Profilaktyka.

Zobacz retransmisję całej debaty.

Kampania Zdrowie Człowiek Profilaktyka jest adresowana do przedstawicieli samorządów wszystkich szczebli, przedsiębiorców i pracodawców oraz realizatorów programów zdrowotnych. Debaty online dotyczą, między innymi możliwości wdrażania i finansowania profilaktyki chorób zakaźnych w lokalnych społecznościach oraz w miejscach pracy.

Materiał chroniony prawem autorskim - zasady przedruków określa regulamin.