Jak eksportować zboże z Ukrainy pomimo blokady portów morskich?

Inwazja Rosji na Ukrainę i blokada jej portów morskich zmusiła ten kraj, który jest jednym z głównych światowych eksporterów zbóż, do poszukiwania nowych dróg eksportu ziarna.

Przed inwazją Rosji na pełną skalę, ponad 90 proc. ukraińskiego eksportu zboża odbywało się przez porty morskie. Stanowiło to do 4-5 milionów ton ziarna miesięcznie, a głównymi odbiorcami zboża były kraje Bliskiego Wschodu i Afryki.

Bliski Wschód i kraje afrykańskie są jednymi z głównych odbiorców ukraińskiego zboża.

Wobec zablokowania ukraińskiego wybrzeża morskiego, wykorzystuje się i bada inne innowacyjne szlaki – eksport przez kolej, samochody i porty rzeczne, aby zboże mogło dotrzeć do portów morskich krajów europejskich, a następnie zostało wyeksportowane do miejsc docelowych.

Proces ten ułatwia inicjatywa Komisji Europejskiej „solidarity lanes” (trasy solidarności) – zestaw środków ułatwiających eksport zboża wszystkimi dostępnymi alternatywnymi drogami.

Obecnie zboże z Ukrainy jest eksportowane głównie do portów morskich w Rumunii i w Polsce.

Potencjalne trasy obejmują również eksport koleją i samochodami do portów morskich Włoch, Chorwacji, Słowenii, Holandii i belgijskich portów morskich.

Problemem z wykorzystaniem kolei do eksportu zboża, oprócz różnych kontroli granicznych i ogólnym nieprzygotowaniem kolei do eksportu takich jego ilości, jest inna szerokość torów między kolejami ukraińskimi i europejskimi. Oznacza to, że zboże musi być na granicy każdorazowo przeładowywane z jednego pociągu do drugiego.

Innym rozwiązaniem jest transport przez Białoruś, która dzięki swojej radzieckiej przeszłości ma taką samą szerokość torów jak Ukraina.

Kraj ten był wcześniej wykorzystywany do eksportu ogromnych ilości potażu koleją do litewskiego portu w Kłajpedzie, a zatem może być potencjalnym rozwiązaniem ułatwiającym eksport z Ukrainy.

Jednak kraj ten jest objęty sankcjami, a UE nie jest gotowa znieść ich w zamian za nowy szlak eksportowy.

W związku z blokadą portów morskich, ponad 22 mln ton zbóż pozostaje zablokowanych w ukraińskich magazynach, podczas gdy wkrótce rozpoczną się nowe żniwa. Obecna sytuacja spowodowała, że ceny zboża drastycznie wzrosły.

Inicjatywa „trasy solidarności” pozytywnie wpłynęła na zwiększenie eksportu od marca br.

Jednak, jak powiedział Markijan Dmytraszewycz, ukraiński wiceminister rolnictwa, w ostatnim wywiadzie dla EURACTIV, odblokowanie portów morskich jest jedynym sposobem, by kraj mógł zwiększyć eksport zboża do poziomu sprzed wojny