Ten ostatni występował pod wieloma różnymi imionami, takimi jak Cizin czy Ah Puch. Znalezisko miało miejsce około 3,5 kilometra od dawnego miasta i nastąpiło w związku z budową linii kolejowej, która ma połączyć Escárcega z Chetumal. I choć historia tamtejszego miasta sięga okolic 300 roku p.n.e., to jego szczególnie istotny rozwój miał miejsce w latach 300-600. Właśnie wtedy powstały kluczowe obiekty, między innymi piramida świątynna.
Czytaj też: 12-latek dokonał starożytnego odkrycia. To przedmiot z czasów rzymskiej inwazji na Brytanię
Jeden z archeologów biorących udział w projekcie, Juan Jesús Guadalupe García Ramírez, wyjaśnia, iż kompleks świątynny prawdopodobnie jest związany z Balamkú. Tamtejsza zabudowa zawiera elementy architektoniczne przywodzące na myśl style Río Bec i Chenes. Łącznie strefa archeologiczna obejmująca pozostałości miasta rozciąga się na obszarze o powierzchni około 25 hektarów.
Świątynia została zbudowana na cześć Cizina, którego imię można było przetłumaczyć jako… śmierdzący. Negatywne skojarzenia związane z tą postacią nie były przypadkowe, wszak chodzi o bóstwo wypalające zmarłym dusze. O powiązaniach z Ah Puchem świadczy obecność wapiennej rzeźby ukazującej postać ze zdeformowaną czaszką.
Jak wynika z informacji przekazanych przez INAH, archeolodzy odnaleźli pałac boga śmierci, czyli postaci znanej pod wieloma imionami, takimi jak Cizin czy Ah Puch
Obiekt ten został umieszczony w centrum kompleksu świątynnego. Wokół spoczywały szczątki ludzkie w postaci czaszek oraz zęby. Poza tym archeolodzy dotarli do różnego rodzaju przedmiotów pogrzebowych, między innymi fragmentów ceramiki. Obecnie odnalezione elementy są przenoszone w bezpieczne miejsce, gdzie mają być zabezpieczone w formie ekspozycji udostępnionej zwiedzającym.
Historia Balamkú jest niezwykle długa i bogata. Pozostałości miasta znaleziono ponad trzydzieści lat temu i wkrótce później rozpoczęły się badania im poświęcone. Archeolodzy z czasem odkryli jaskinię zbudowaną ku czci jednego z majańskich bóstw. Oględziny wykazały, iż chodzi o obiekt, który pozostawał nietknięty przez nawet tysiąc lat. Samo miasto upadło w okolicach X wieku, gdy narastające problemy skłoniły jego mieszkańców do przeniesienia się w inne miejsce.