Niemieckie zbrodnie na narodzie polskim, czyli historia majora Stefana Zielińskiego

We współczesnej historii Polski Palmiry są synonimem niemieckiego okrucieństwa. W miejscu tym dokonano ludobójstwa inteligencji polskiej w czasie II wojny światowej. Obok Katynia, Lwowa czy Stanisławowa, Palmiry są symbolem martyrologii tej warstwy społecznej w okresie okupacji hitlerowskiej i sowieckiej. W miejscu tym, z rąk nazistów 21 czerwca 1940 roku został zamordowany major piechoty Wojska Polskiego Stefan Zieliński, pseudonim ,,Zielan”.

Stefan Zieliński urodził się 2 grudnia 1875 roku w Szymbarku, około sześć kilometrów na południowy zachód od Gorlic. Przyszedł na świat na terenie zaboru austriackiego, zwanego potocznie Galicją (Królestwo Galicji i Lodomerii). Urodził się w rodzinie Andrzeja i Marii z Ćmielów. Powszechną szkołę młodzieniec ukończył w Szymbarku oraz w Gorlicach. W Jaśle uczęszczał do gimnazjum, jednakże za udział w pogrzebie poety Teofila Lenartowicza w kościele Na Skałce w Krakowie 12 czerwca 1893 roku został wydalony.

Przeniósł się do Rzeszowa przygotowując się jako eksternista do matury w seminarium nauczycielskim. Za swoją działalność niepodległościową i polityczno-społeczną wśród młodzieży szkolnej Stefan Zieliński w czerwcu 1896 roku nie został dopuszczony do egzaminu dojrzałości.

Jesienią, a dokładniej 7 października 1896 roku został wcielony z poboru na 3 lata do cesarskiej i królewskiej Armii. Po wyjściu z wojska 23 września 1899 roku wstąpił do slużby wojskowej w dziale budownictwa Dyrekcji Krakowskiej. Pod wpływem posła Ignacego Daszyńskiego Stefan Zieliński dołączył do Polskiej Partii Socjalno-Demokratycznej Galicji i Śląska Cieszyńskiego (PPSD) w 1900 roku.

W 1911 roku w Krakowie wstąpił do Związku Strzeleckiego. W 1914 roku dołączył do Legionów Polskich. Od 10 maja 1915 roku do 17 sierpnia 1917 roku był odnotowany jako podoficer kancelaryjny IV baonu i 5. Pułku Piechoty Legionów Polskich. 1 stycznia 1917 roku Stefan Zieliński otrzymał awans do stopnia chorążego. Po kryzysie przysięgowym 25 września 1917 roku odjechał na front włoski. Po zwolnieniu na własną prośbę powrócił na ziemie polskie, gdzie podjął działalność w Polskiej Organizacji Wojskowej (POW).

Major Stefan Zieliński na fotografii z lat 30. XX wieku. (źródło: Wojskowe Biuro Historyczne)

Po zakończeniu wojny z bolszewikami został wykazany 1 czerwca 1921 roku w stopniu kapitana w 5. Pułku Piechoty Legionów Polskich. Zweryfikowano go następnie jako kapitana piechoty. Od 1923 roku był przydzielony w Powiatowej Komendzie Uzupełnień Lida. W lutym 1926 roku został przydzielony do macierzystego pułku. W kwietniu 1928 roku przydzielono go z Departamentu Piechoty Ministerstwa Spraw Wojskowych do Biura Inspekcji Generalnego Inspektora Sił Zbrojnych na stanowisko referenta. 2 kwietnia 1929 roku Stefan Zieliński został awansowany do stopnia majora ze starszeństwem z 1 stycznia 1929 roku i 3. lokatą w korpusie oficerów piechoty. Z dniem 31 grudnia 1931 roku przeniesiono oficera w stan spoczynku.

Jan Żaroffe, ,,Portret Majora Stefana Zielińskiego”, obraz z 1933 roku.(źródło:SarmatiaAntiques)

Terror okupacji hitlerowskiej dotknął także majora Stefana Zielińskiego. 21 czerwca 1940 roku razem z innymi Polakami został zamordowany przez Niemców w Palmirach, po czy pogrzebano go w miejscu egzekucji. Po zakończeniu II wojny światowej zwłoki oficera ekshumowano i pochowano na Cmentarzu w Palmirach.

Za swoją wierną i dzielną służbę major Stefan Zieliński, pseudonim ,,Zielan” otrzymał Krzyż Srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militari nr.6673, Krzyż Niepodległości, Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski, Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, czterokrotnie Krzyż Walecznych, Złoty Krzyż Zasługi, Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918-1921, Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości, Odznakę ,,Za wierną służbę”, Odznakę pamiątkową Polskiej Organizacji Wojskowej, Odznakę Pamiątkową Generalnego Inspektora Sił Zbrojnych oraz Odznakę Pamiątkową 5. Pułku Piechoty Legionów Polskich.

Kacper Mizdal, pasjonat historii, autor popularnego w mediach społecznościowych cyklu ,,Historia z Kacprem”.