Żądanie ewentualne w sprawie "frankowej". Wnioski z nowej uchwały Sądu Najwyższego

Jeśli sąd odwoławczy uchylił wyrok I instancji uznając, że nie doszło do nieważności całej umowy kredytu "frankowego", to sądowi I instancji powinien pozostawić rozpoznanie tzw. żądania ewentualnego w sprawie zapłaty kwoty, o którą kredytobiorca występuje - wynika ze środowej uchwały Sądu Najwyższego.

"Sąd II instancji nie może samodzielnie, po raz pierwszy, rozstrzygnąć o żądaniu zgłoszonym jako ewentualne, ponieważ jego orzeczenie o tym żądaniu zapadłoby jako jedyne w sprawie" - wskazał w uzasadnieniu uchwały siedmiorga sędziów SN sędzia Adam Doliwa. Tymczasem - jak przypomniał - postępowania są dwuinstancyjne. Dodał, że tego argumentu nie może osłabić "postulat szybkości postępowania".

Środowa uchwała zapadła w Izbie Cywilnej SN w związku z zagadnieniem prawnym, które jesienią zeszłego roku skierował sędzia tej Izby Marcin Łochowski rozpatrując jedno z zażaleń w sprawie "frankowej". Sprawa wyniknęła na kanwie występujących w pozwach tzw. żądań ewentualnych.

"Instytucja żądania ewentualnego nie została ustawowo uregulowana, ale orzecznictwo akceptuje taki sposób konstruowania powództwa. Powód może więc zgłosić w pozwie obok żądania głównego żądanie ewentualne, na wypadek nieuwzględnienia żądania sformułowanego jako podstawowe i usytuowane na pierwszym miejscu" - przypomniał w uzasadnieniu pytania sędzia Łochowski.

Tak było w sprawie, która stała się źródłem zagadnienia prawnego. W procesie tym podstawowe żądanie pozwu dotyczyło unieważnienia umowy kredytowej, zaś w przypadku nieuwzględnienia przez sąd tego żądania i pozostawienia umowy w mocy sformułowano żądanie ewentualne - zapłaty powodowi ponad 30 tys. zł z tytułu uznania niektórych postanowień tej umowy za abuzywne.

W takich procesach problem pojawia się, gdy sąd odwoławczy zmienia wyrok I instancji i tak było w tym przypadku.

Sąd Okręgowy w Jeleniej Górze w marcu 2022 roku uznał nieważność umowy kredytu i w związku z tym nie zajmował się żądaniem ewentualnym. W listopadzie 2022 roku Sąd Apelacyjny we Wrocławiu uchylił jednak tamten wyrok przyjmując, że niedozwolone postanowienia umowy kredytu nie prowadziły do nieważności całej umowy, a po ich wyeliminowaniu umowa dalej może być wykonywana. SA wskazał, że do rozpoznania pozostało zaś żądanie ewentualne i zwrócił sprawę do I instancji.

Na takie orzeczenie zażalenie do SN wniósł powód oceniając, że zwrot sprawy do I instancji był niezasadny, a sąd apelacyjny powinien rozpoznać ją co do istoty sprawy, czyli w tej sytuacji orzec w sprawie żądania ewentualnego.

Wcześniej sądy różnie orzekały w takich sprawach, pytanie dotyczyło więc tego, czy sąd apelacyjny uznając żądanie główne za nieuzasadnione powinien następnie zająć się żądaniem ewentualnym pozwu, czy przekazać sprawę do ponownego rozpoznania w I instancji.

"Wymaga podkreślenia, że w sprawach dotyczących roszczeń kredytobiorców na tle umów zawierających niedozwolone postanowienia rozpoznanie żądania ewentualnego nie wymaga z reguły dokonywania dodatkowych ustaleń faktycznych. (...) Dla rozstrzygnięcia o zasadności obu tych żądań istotny jest przecież zespół tych samych faktów - zawarcie umowy o tej określonej treści i spełnienie na jej podstawie przez strony świadczeń wzajemnych w konkretnym rozmiarze i czasie" - zaznaczono w uzasadnieniu pytania.

W argumentacji podjętej w środę uchwały sędzia Doliwa zaznaczył wprawdzie, że wśród przyczyn uchylenia wyroku w II instancji "nie znajduje się sytuacja, gdy sąd odwoławczy po prostu uznaje za wadliwe uwzględnienie żądania głównego" w I instancji. Zwrócił jednak uwagę, że wydanie w II instancji merytorycznego rozstrzygnięcia o oddaleniu żądania głównego nie zmienia faktu, iż w sprawie rozpoznane zostało dopiero jedno "ze zgłoszonych sekwencyjnie żądań". "Kompetencji do orzekania o żądaniu ewentualnym bezpośrednio po oddaleniu żądania głównego w postępowaniu apelacyjnym nie ma sąd odwoławczy" - zaznaczył.

"Postępowanie sądowe musi być co najmniej dwuinstancyjne, co oznacza, że sprawa ma być rozpoznana w postępowaniu, które zapewnia co najmniej jedną instancję odwoławczą dokonująca oceny prawidłowości rozstrzygnięcia sądu I instancji. Skoro tak, to rozstrzygnięcie po raz pierwszy przez sąd odwoławczy o żądaniu ewentualnym pozbawiałoby strony prawa do dwuinstancyjnego postępowania" - podkreślił w uzasadnieniu środowej uchwały sędzia Doliwa.

W związku z tym podjęta przez SN w środę uchwała głosi, że "jeżeli sąd II instancji, w wyniku rozpoznania apelacji od wyroku uwzględniającego żądanie główne, uznaje to żądanie za niezasadne, powinien zmienić zaskarżony wyrok, oddalając żądanie główne i oznaczając zmieniony wyrok jako częściowy, oraz uchylić zawarte w nim rozstrzygnięcie o kosztach procesu". "W takim wypadku sąd II instancji pozostawia rozpoznanie żądania ewentualnego sądowi I instancji" - dodano w drugim zdaniu tej uchwały.

Składowi siedmiorga sędziów SN w tej sprawie przewodniczyła prezes Izby Cywilnej SN Joanna Misztal-Konecka. (PAP)

Autor: Marcin Jabłoński

mja/ par/ mhr/

Powiązane: Życie z frankiem

Raty frankowiczów nadal wysokie, ulga przyjdzie z opóźnieniemDwie obniżki stóp procentowych, a spadku rat nie widać – frankowicze spłacający swoje zobowiązania w pierwotnej formule mogą mieć powody do narzekania. Na horyzoncie widać jednak szansę na poprawę. Przynajmniej jeden czynnik będzie działał na korzyść kredytobiorców.

Kasprzak (NBP): W zawieranych ugodach frankowych strata banku sięga 80 proc. kredytuW ostatnio zawieranych ugodach kredytów w CHF strata banku sięga 80 proc. kredytu - poinformował w OF TV zastępca dyrektora Departamentu Stabilności Finansowej NBP Piotr Kasprzak.

ZBPNowe ugody dla frankowiczów. Tym razem mają być korzystniejszeTrwają prace nad nowym modelem ugód w sprawie kredytów we frankach szwajcarskich. Ugody te mają być bardziej atrakcyjne dla klientów banków niż ugody wynikające z wcześniej koncepcji KNF - poinformował prezes Związku Banków Polskich Tadeusz Białek. Dodał, że szczegóły rozwiązań mogą być znane w ciągu miesiąca.

Polecane

Słuchawki AirPods 3 gen za kartę. Bank kusi fanów Apple

Unijny topór na AliExpress, Temu i Shein. Bruksela planuje uderzyć w chińskie sklepy

"Mój prąd" będzie kontynuowany - jest termin. Rząd jednak szykuje nowe wymogi

Obywatele sami sfinansują wydatki na obronność? Jest pomysł na nowy podatek

Turecki hat trick. 2:1 z Austrią, 1:0 z inflacją

USA przeleją Modernie miliony dolarów. Sfinansują projekt kolejnej szczepionki

Bez opłat za konto firmowe i kartę. Sprawdź najnowszy ranking

USA rzuca rękawicę Francji. "Sami sobie przywieziemy klimatyzatory"

Blik ma ciekawe nowości w zanadrzu. Na co warto czekać?

Starzejące się społeczeństwo. Implikacje dla produktywności i kapitału

Poznaj program Biznes Ekspert dla MŚP. Škoda stawia na polskich przedsiębiorców

Sprzedaż aut nie zwalnia tempa. Oto nowy lider w salonach

Ceny nowych aut za kolejną barierą. Bez 70 tys. zł trudno o auto z salonu

Francuzi idą pod prąd. Będą produkować auta spalinowe mimo zakazu rejestracji

Luksusowe auta też się psują. Właściciele wzywani do serwisu

Najnowsze

Rada Nadzorcza Enei rekomenduje, by nie udzielać absolutorium byłym członkom zarządu spółki

Nieuznawana izba SN uchyliła orzeczenie ws. Mariusza Kamińskiego

Prezydent i szef MON rozmawiali w Bydgoszczy o transformacji Sił Zbrojnych

PiS ze stanowiskami w EKR. Partia nie ma zamiaru opuszczać frakcji

Grupa Auto Partner miała w czerwcu 351,6 mln zł przychodów, wzrost rdr o 10,77 proc.

Na Ukrainie będzie rezydował przedstawiciel NATO odpowiedzialny za pomoc polityczną i praktyczną

Quercus TFI złożył wiążącą ofertę nabycia 100 proc. akcji Noble Securities

S&P 500 i Nasdaq z nowymi rekordami, w tle dane makro

Izrael przeprowadzi największe od dekad przejęcie ziemi na Zachodnim Brzegu

PKP Cargo już nie wytrzymuje, zwolni nawet 30 proc. personelu

Biden przyznał, że może nie uratować swojej kandydatury, donosi NYT

Akcje 9 spółek wejdą do obrotu na GlobalConnect

Czy to już szczyt notowań Mentzen SA? Handel akcjami warty więcej niż pozostałych spółek razem wziętych

Andrzej Ilków wybrany do zarządu Europejskiej Rady Portów Lotniczych

Żądanie ewentualne w sprawie "frankowej". Wnioski z nowej uchwały Sądu Najwyższego

Popularne

Szwedzka marka Volvo to synonim bezpieczeństwa

Szaleństwo na akcjach Mentzena. Obrót większy niż na gigantach z WIG20

Masowa usterka Toyoty i Lexusa w Polsce. 22 tys. aut do naprawy

Kolejna fabryka idzie na dno. Pracę straci cała załoga

Jest ranking światowej sprzedaży wódki. Na podium bez zmian, ale ze spadkami

Reuters: Rosja przejęła system naprowadzania amerykańskich rakiet ATACMS

Mentzen najbogatszym posłem? Dzięki XDD i giełdzie to możliwe - jego spółka debiutuje na NewConnect

Czy kredytobiorcy w końcu odetchną? Ekonomiści spierają się, kiedy RPP obniży stopy procentowe

Niemcy wyrzucają Scholzowi: Mógł podać konkretną kwotę reparacji

Wyparowały koperty dla młodej pary. Złodziej ukradł kilkadziesiąt tysięcy zł

Historyczny szczyt, mocne przeceny i gigantyczny wzrost Mentzen SA

Żabka będzie sprzedawała wodę po 15 gr. Ale butelkę musisz mieć swoją

Mieszkanie taniej wynajmować, niż kupić na kredyt

Rewolucja w ochronie zdrowia. Każdy lekarz wystawi receptę na darmowe leki

Upał? Tyle kosztuje klimatyzacja w mieszkaniu