Stopy procentowe zostają takie same na dłużej. Co z realną stopą procentową?

Rada Polityki Pieniężnej na lipcowym posiedzeniu utrzymała dotychczasowy poziom stóp procentowych. Niezmieniona polityka monetarna oraz odnotowany wzrost inflacji sprawiają, że liczona do zrealizowanego wzrostu cen realna stopa procentowa NBP spadła.

Na mocy lipcowej decyzji Rady Polityki Pieniężnej stopy procentowe Narodowego Banku Polskiego nadal będą kształtować się następująco:

Pozostawienie stóp procentowych na niezmienionym poziomie było scenariuszem zgodnie przyjmowanym przez rynek i ekonomistów.  Podobnie jak w poprzednich miesiącach nikt nie oczekiwał zmiany kosztu kredytu w Narodowym Banku Polskim. Decyzja o utrzymaniu dotychczasowych stóp procentowych zapadła poprzednio na posiedzeniu Rady Polityki Pieniężnej w czerwcu, maju, kwietniu, marcu, lutym, styczniu, grudniu i listopadzie. Wcześniej w październiku i wrześniu obniżyła stopy o odpowiednio 25 pb. i 75 pb. 

Jak zaznaczył redaktor Jacek Misztal w artykule „Czy kredytobiorcy w końcu odetchną?”, ekonomiści co prawda spierają się kiedy nastąpią kolejne obniżki, ale w jednym są zgodni, że nie będzie to szybko. Wychodząc z kręgu krajowych prognostów warto przytoczyć zdanie uznanej międzynarodowej Agencji Ratingowej S&P Global, która przewiduje utrzymanie obecnego poziomu 5,75 proc. do końca 2024 r., cięcia o łącznie 100 pb., do 4,75 proc. w 2025 r. i spadek stóp do poziomu 3,0 proc.  na koniec 2026 r.

Ankietowani przez PAP Biznes ekonomiści spodziewają się, że Rada Polityki Pieniężnej wznowi obniżki stóp procentowych od II kw. 2025 r. i do końca tego okresu zetnie je łącznie o 100 pb. - wynika z najnowszego konsensusu. Wszystkie z 20 ośrodków prognostycznych oczekiwało braku zmian stóp procentowych NBP na posiedzeniu RPP w lipcu. Tylko dwa zespoły widzą możliwość obniżki stóp w IV kw. 2024 r.

Najwięc co do przyszłych decyzji zależeć będzie od poziomu inflacji, jej prognoz, z których najbardziej wiarygodną będzie przygotowywana trzy razy w roku przez NBP projekcja inflacyjna (najbliższa pełna publikacja już 5 lipca, ale w komunikacie po posiedzeniu RPP znalazły się kluczowe liczby) oraz kondycji gospodarki, która z kolei według realnych danych nie pokazuje odbicia na takim pozimie jak oczekiwano. 

Komunikat po posiedzeniu RPP

Rada zapoznała się z wynikami lipcowej projekcji inflacji i PKB z modelu NECMOD. Zgodnie z projekcją – przygotowaną przy założeniu niezmienionych stóp procentowych NBP oraz uwzględniającą dane dostępne do 14 czerwca 2024 r. – roczna dynamika cen znajdzie się z 50-procentowym prawdopodobieństwem w przedziale 3,1 – 4,3% w 2024 r. (wobec 2,8 – 4,3% w projekcji z marca br.), 3,9 – 6,6% w 2025 r. (wobec 2,2 – 5,0%) oraz 1,3 – 4,1% w 2026 r. (wobec 1,5 – 4,3%). Z kolei roczne tempo wzrostu PKB według projekcji znajdzie się z 50-procentowym prawdopodobieństwem w przedziale 2,3 – 3,7% w 2024 r. (wobec 2,7 – 4,3% w projekcji z marca br.), 2,8 – 4,8% w 2025 r. (wobec 3,2 – 5,3%) oraz 1,9 – 4,3% w 2026 r. (wobec 2,0 – 4,5%) - przekazano w komunikacie RPP.

W ocenie Rady napływające dane wskazują, że pomimo obserwowanego ożywienia gospodarczego, presja popytowa i kosztowa w polskiej gospodarce pozostają relatywnie niskie, co w warunkach osłabionej koniunktury i niższej presji inflacyjnej za granicą oddziałuje w kierunku ograniczenia krajowej presji inflacyjnej. W kierunku wyższej presji popytowej w krajowej gospodarce oddziałuje natomiast wyraźny wzrost wynagrodzeń, w tym w związku z podwyżkami płac w sektorze publicznym - informuje komunikat.

W najbliższych kwartałach dynamika cen konsumpcyjnych prawdopodobnie wzrośnie i będzie wyższa od celu inflacyjnego NBP, do czego przyczyni się podwyższenie cen energii. Po wygaśnięciu wpływu wzrostu cen energii – przy obecnym poziomie stóp procentowych NBP – inflacja powinna powrócić do średniookresowego celu NBP, choć czynnikiem niepewności jest wpływ wyższych cen energii na oczekiwania inflacyjne - dodano, uzasadniając lipcową decyzję. 

Ile wynosi realna stopa procentowa? 

Według wstępnych szacunków Głównego Urzędu Statystycznego inflacja CPI w czerwcu wyniosła 2,6%. Był to pierwszy od 4 miesięcy wynik, kiedy inflacja nieznacznie przekroczyła cel 2,5% wyznaczony przez NBP i prawdopodobnie ostatni w tym roku, gdy pozostanie w dopuszczalnym paśmie odchyleń. Dlaczego?

Wiadomo już, że za sprawą nowych, wyższych o średnio 20 proc. taryf na energię elektryczną, jak również na gaz i ciepło sieciowe od lipca inflacja CPI wzrośnie. Ekonomiści szacują wpływ tych zmian na 1,0-1,5 pkt. wzrostu rocznej dynamiki CPI. To wraz z efektem niskiej bazy sprzed roku powinno przełożyć się na wzrost inflacji CPI w rejon 5-6% pod koniec roku.

W tej chwili realna stopa procentowa NBP jest dodatnia i wynosi 3,07%. Co jest wynikiem niższym od czerwcowego wyliczenia (3,17%), ale wciąż niezłym, pamiętając, że w latach 2017-23 realna krótkoterminowa stopa procentowa w Polsce była ujemna, a momentami bardzo głęboko ujemna (rzędu -10%). Od początku roku za sprawą spadku inflacji mamy tutaj powrót do monetarnej normalności.

Trzeba jednak pamiętać, że to realne stopy liczone ex post – czyli w zestawieniu do zrealizowanej inflacji CPI za ostatnie 12 miesięcy. Co prawda obecnie oferowane lokaty roczne oferują oprocentowanie na poziomie 5,5 proc., (w jednym przypadku nawet 6,1 proc.), co wciąż sugeruje dodatnią realną stopę zwrotu, ale o tym ile naprawdę zarobimy na takiej lokacie decydować będzie nie obecna inflacja, lecz inflacja za 12 miesięcy, a ta według prognoz w 2025 r. średniorocznie ma wynieść 4,2 proc. Przy takiej inflacji za rok od założenia popularnej lokaty na 5,5 proc. realnie zarobimy … nieco ponad 1 proc., a od tych odsetek trzeba będzie jeszcze zapłacić 19-proc. podatek Belki.

W kolejnych miesiącach realna stopa procentowa ex post dalej będzie się obniżać. W negatywnym scenariuszu (tj. obniżek stóp lub mocniejszego wzrostu inflacji) realna stopa procentowa pod koniec tego roku znów znajdzie się blisko zera. Jednak póki co prezes NBP Adam Glapiński deklaruje, że realnie dodatnie stopy procentowe są czynnikiem hamującym wzrost cen w gospodarce poprzez promocję oszczędności względem konsumpcji.

Na czwartkowe popołudnie (15:00) zaplanowana jest konferencja prasowa prezesa NBP Adama Glapińskiego. Wydarzenie to będziemy dla Państwa relacjonować na żywo na łamach Bankier.pl. Kolejne posiedzenie Rady Polityki Pieniężnej zaplanowane jest na 20 sierpnia, ale będzie to jednodniowe posiedzenie niedecyzyjne. Planowane dwudniowe spotkanie członków RPP, na którym przewiedziano podjęcie decyzji o poziomie stóp procentowych odbędzie się 3-4 września.

Michał Kubicki

Źródło: