Dodatek stażowy 2024. Komu przysługuje i na jakich zasadach jest przyznawany?

Dodatek stażowy jest jednym z istotnych składników wynagrodzenia pracowników, zwłaszcza tych z długim stażem pracy. Stanowi ważny element motywacyjny oraz wyraz uznania dla osób, które poświęciły wiele lat swojego życia na wykonywanie danej profesji. Dodatek ten przysługuje zwłaszcza osobom zatrudnionym w sektorze publicznym, czyli w tzw. budżetówce. Jak obliczyć dodatek stażowy i na jakich zasadach jest on przyznawany? Odpowiadamy.

Dodatek stażowy w budżetówce

Zacznijmy może od wyjaśnienia, co to jest dodatek stażowy, w końcu nie każdy musiał zetknąć się już z tym tematem. Dodatek stażowy, określany też jako świadczenie za staż czy dodatek za wysługę lat, stanowi formę uznania dla pracowników za ich wieloletnią pracę. W budżetówce, gdzie wysługę lat pracy często docenia się właśnie w taki sposób, jest to istotny element motywacyjny.

Uwaga! Wysługa lat nie jest tym samym, co staż pracy w pojęciu Kodeksu pracy.

To dodatkowe wynagrodzenie, przyznawane pracownikom o dłuższym stażu, jest rodzajem rekompensaty za ich lojalność i zaangażowanie w wykonywanie obowiązków służbowych. Wysokość tego świadczenia zależy często od ustalonych minimalnych stawek wynagrodzenia oraz od lat stażu pracy pracownika w sektorze budżetowym. Pracownicy otrzymują dodatek stażowy razem z innymi elementami wynagrodzenia.

Od kiedy dodatek za wieloletnią pracę należy się pracownikowi? Wszystko zależy od tego, kogo ten temat dotyczy. Przykładowo w przypadku nauczycieli dodatek stażowy przysługuje po 5 latach pracy. Jeśli chodzi natomiast o osoby pracujące w sferze prywatnej, to tutaj liczą się wyłącznie indywidualne ustalenia. Najczęściej pod uwagę brany jest okres stażu pracy.

Warto przeczytać: Lista płac 2024 – co powinna zawierać? Omówienie poszczególnych elementów listy

Co się wlicza do dodatku stażowego?

Przy ustalaniu wysokości dodatku stażowego poza okresem zatrudnienia w aktualnym miejscu pracy pod uwagę bierze się też inne aspekty, w tym m.in.:

zakończone okresy zatrudnienia, studia doktoranckie (max. 4 lata), czynną i zawodową służbę wojskową, czas pobierania zasiłku dla bezrobotnych lub stypendium, czas pracy u pracodawcy za granicą, okres związany z prowadzeniem indywidualnego gospodarstwa o charakterze rolnym, czas, o który zostało skrócone wypowiedzenie w przypadku zwolnienia z przyczyn pracodawcy.

Warto dodać, że do stażu pracy uprawniającego do otrzymania świadczenia wlicza się też okres przepracowany w firmach prywatnych.

Komu przysługuje dodatek stażowy?

Dodatek stażowy z mocy prawa otrzymują pracownicy samorządowi, tzw. sfery budżetowej. Świadczenie za wysługę lat w budżetówce otrzymują więc:

nauczyciele, pracownicy sądu i prokuratury, urzędnicy, żołnierze zawodowi, policjanci, strażnicy miejscy, pielęgniarki, kolejarze, pracownicy Państwowej Straży Pożarnej, pracownicy ośrodków pomocy społecznej.

Dodatek za staż pracy a płaca minimalna

Często pojawia się pytanie, czy jeśli ktoś otrzymuje minimalne wynagrodzenie, to czy dodatek może zostać do niego wliczony? Okazuje się, że nie, ponieważ od 1 stycznia 2020 roku dodatek stażowy został wyłączony z katalogu składników wynagrodzenia i nie jest brany pod uwagę przy obliczaniu wysokości wynagrodzenia pracownika. W praktyce znaczy to tyle, że dodatek stażowy obliczany jest od kwoty wynagrodzenia minimalnego.

Wyłączenie dodatku stażowego w przypadku pracowników otrzymujących pensję minimalną sprawiło, że osoby otrzymujące go w sytuacji podwyżki wynagrodzenia minimalnego otrzymują podwyżkę miesięcznego wynagrodzenia zasadniczego.

Dodatek za wysługę lat – na jakich zasadach jest wypłacany?

Dodatek stażowy w budżetówce wypłacany jest razem z wynagrodzeniem zasadniczym raz w miesiącu. Jeśli pracownik nabywa uprawnienia do świadczenia w środku danego miesiąca, wypłata ma miejsce w pierwszym miesiącu następującym po miesiącu, w którym pracownik nabył owo prawo. To samo dotyczy sytuacji, gdy pracownik uzyskuje prawo do wyższego dodatku.

Bonus za wysługę lat przysługuje w przypadku nieobecności w pracy z powodu choroby, opieki nad dzieckiem lub członkiem rodziny. Jest jednak jeden warunek – pracownik musi pobierać zasiłek z ubezpieczenia społecznego. Nie obowiązuje za to w przypadku pobierania zasiłku macierzyńskiego. Z drugiej jednak strony dodatek stażowy nie wpływa na zwiększenie podstawy wymiaru innych świadczeń, np. wynagrodzenia chorobowego, zasiłku opiekuńczego czy świadczenia rehabilitacyjnego. Wlicza się go natomiast do podstawy wymiaru zasiłku macierzyńskiego.

Zasady przyznawania świadczeń za wysługę są dość proste. Przy ustalaniu wysokości dodatku pod uwagę bierze się bowiem czas pracy. W praktyce im dłuższy stać pracy, tym wyższy dodatek. Więcej na ten temat przeczytać można poniżej.

Ile wynosi dodatek stażowy? Sposób obliczania

Powiedzieliśmy już sobie, jakie osoby otrzymują dodatek stażowy i jakie są zasady jego naliczania. Czas dowiedzieć się, jak obliczyć dodatek stażowy. O tym, jak ustalić wysokość dodatku stażowego, jasno stanowią przepisy. Podstawa prawna do naliczania dodatku stażowego zapisana jest w przepisach dla danego sektora. W praktyce wszystko zależy od wykonywanego zawodu.

Dodatek stażowy dla pracownika samorządowego

Wypłata dodatku stażowego następuje po 5 latach pracy. Jego wysokość to 5% pensji zasadniczej. Wysokość dodatku stażowego rośnie o 1% w każdym kolejnym roku, jednak nie może przekroczyć maksymalnej kwoty dodatku stażowego, ustalonej na 20% wynagrodzenia zasadniczego.

Dodatek stażowy dla nauczyciela

Nauczycielom przysługuje dodatek w wysokości 1% uposażenia podstawowego i otrzymują go oni po 4 latach pracy. Po każdym kolejnym przepracowanym roku pracy dodatek stażowy rośnie o 1% aż do osiągnięcia granicy 20%. W tym miejscu warto dodać, że kiedy nauczyciel jest zatrudniony w więcej niż jednej szkole, okresy stażu pracy ustalane są oddzielnie.

Dodatek stażowy dla policjanta

Policjant otrzymuje 2% wynagrodzenia zasadniczego po 2 latach pracy. Co rok bonus zwiększa się o kolejny 1%. Po upływie 20 lat stażu pracy dodatek za wysługę lat rośnie o 2% pensji zasadniczej i wypłacany jest za każde kolejne przepracowane 2 lata, aż do osiągnięcia 32%. Policjant może zatem łącznie uzyskać świadczenie w wysokości max. 35%.

Dodatek stażowy dla wojskowego

W wojsku dodatek stażowy wypłaca się po 3 latach służby w wysokości 3% pensji zasadniczej. Co 3 lata kwota ta rośnie o 3% do momentu przepracowania 15 lat, wtedy to przez kolejne lata rośnie o 1% uposażenia zasadniczego za każdy kolejny rok pracy. Maksymalny dodatek stażowy wynosi więc 35%.

Dodatek za staż pracy w sektorze prywatnym

W sektorze prywatnym decyzja o przyznaniu dodatkowego wynagrodzenia jest indywidualną decyzją przedsiębiorcy, ponieważ przepisy prawa nie narzucają obowiązku jego wypłaty. Pracodawcy mają pełną autonomię w określaniu polityki wynagrodzeń, w tym dodatków za staż pracy, co może być zawarte w umowie o pracę.

Niemniej jednak, aby otrzymać ten dodatek, pracownik musi spełnić określone kryteria dotyczące stażu pracy, które są zwykle ustalane na podstawie wszystkich wcześniejszych zatrudnień. Wysokość dodatku za staż pracy, podobnie jak w sektorze publicznym, z reguły wzrasta wraz z dłuższym stażem, co stanowi dodatkowy bodziec dla pracowników do długotrwałego zaangażowania w danym miejscu pracy.

Warto przeczytać: Wymiar czasu pracy w 2024 roku. Ile jest godzin pracy w miesiącu?