14 lipca 1973 roku na placu Mostowym w Raciborzu stanął monument z brązu, który stał się niepowtarzalnym symbolem Raciborza, choć miasto może się pochwalić o wiele starszymi i większymi zabytkami.
Propozycja budowy pomnika pojawiła się na spotkaniu Polek w Raciborzu. W celu realizacji projektu powołano obywatelski komitet budowy pomnika. W 1971 roku oficjalnie rozpoczęto budowę monumentu. Autorem dzieła został słynny twórca zjawiskowych pomników na terenie Opolszczyzny – Jan Borowczak.
Pomnik Matki Polki odsłonięto na placu Mostowym w Raciborzu 14 lipca 1973 roku. Budowla ta jest odlewem z brązu i powstała w Gliwickich Zakładach Urządzeń Technicznych. Początkowo pomnik miał mieć inny kształt, a kobieta, zamiast jednego, miała trzymać trójkę dzieci. Trójka małych istnień ludzkich miała symbolizować wszystkie trzy powstania śląskie, które wybuchały od 1919 roku do 1921 roku. Kobieta miała być za to ubrana w strój regionalny. Ta interesująca koncepcja nie zyskała popracia Ministerstwa Kultury i Sztuki. Na czele tego ministerstwa stał wówczas działacz komunistyczny Stanisław Wroński. Środki na budowę pozyskano z dotacji państwowych, funduszu Rady Ochrony Pomników Walki i Męczeństwa oraz ze składek w ramach czynu społecznego.
Pomnik Matki Polki autorstwa Jana Borowczaka na placu Mostowym w Raciborzu. (źródło: Śląski Oddział Straży Granicznej w Raciborzu im. nadkom. Józefa Bocheńskiego)
Monument złożono z 30 elementów o łącznej masie 3 ton i wysokości 6,7 metrów. W uroczystości odsłonięcia Pomnika Matki Polki uczestniczyło wielu przedstawicieli władz komunistycznych oraz 20 tysięcy ludzi.
Pomnik Matki Polki poświęcono wszystkim śląskim matkom, które wychowywały swoje potomstwo w duchu patriotyzmu i miłości do Ojczyzny. Miłość do swojego kraju oraz kultywowanie tradycji i wartości narodowych to istotny element naszej tożsamości w dzisiejszym świecie. Dla każdego z nas kluczowe powinno być przekazanie młodszym pokoleniom historię i losy narodu polskiego. Pomnik Matki Polski, nazywana także ,,śląską Nikę” przypomina nam o obowiązku kultywowania pamięci o ludziach i wydarzeniach, które przyczyniły się do ukształtowania otaczającej nas rzeczywistości. Warto się zastanowić więc, czy każdy z nas wypełnia ten obowiązek wobec Ojczyzny i czy jest w stanie przekazać prawdziwą historię, taką historię za którą ginęły pokolenia Polaków. Jeśli my nie będziemy pisać o pamiętaniu, to kto to zrobi?
Kacper Mizdal, pasjonat historii, autor popularnego w mediach społecznościowych cyklu ,,Historia z Kacprem”.