Kim jest Keir Starmer, nowy premier Wielkiej Brytanii?

Niegdyś domagał się obalenia monarchii i według plotek był pierwowzorem dla bohatera kultowej powieści. Kim jest Keir Starmer, nowy brytyjski premier?

61-letni Keir Starmer to socjalliberał, zwolennik umiarkowanej polityki fiskalnej i przewodniczący brytyjskiej Partii Pracy. W Izbie Gmin zasiada od 2015 r., a w 2020 r. stał się liderem opozycji. 

Dzięki miażdżącemu zwycięstwu Partii Pracy w przedterminowych wyborach parlamentarnych dzisiaj przejmuje stanowisko premiera Wielkiej Brytanii od Rishiego Sunaka. Oznacza to, że laburzyści powrócą do władzy w Wielkiej Brytanii po 14 latach. 

Kim jest nowy szef brytyjskiego rządu?

Prorocze imię

Keir Starmer urodził się 2 września 1962 r. w centralnej londyńskiej dzielnicy Southwark jako jedno z czwórki dzieci pielęgniarki i ślusarza. Imię nadano mu prawdopodobnie po XIX- i XX-wiecznym deputowanym i pierwszym przewodniczącym Partii Pracy, związkowcu Keirze Hardiem – choć wtedy jeszcze jego rodzice nie mogli wiedzieć, że Starmer pójdzie w jego ślady.

Starmer oznajmił w 2015 r., że chociaż jego rodzice podziwiali Hardiego i głosowali na Partię Pracy, nigdy nie powiedzieli mu wprost, na cześć kogo otrzymał imię, a on nie zdążył ich o to zapytać.

Dorastał w mieście Oxted, w bogatej konserwatywnej okolicy, ale jego rodzice byli typowymi robotnikami o socjalistycznych poglądach, a on sam uczęszczał do szkoły publicznej. Dobrze się uczył i był utalentowany zarówno muzycznie, jak i sportowo – grał na flecie i w piłkę nożną.

W 1985 roku ukończył prawo na Uniwersytecie w Leeds, a potem studia podyplomowe w St Edmund Hall na Oksfordzie. Był pierwszym członkiem swojej rodziny z wyższym wykształceniem.

Od prawnika do polityka

Jako prawnik był wielokrotnie nagradzany, a specjalizował się w prawach człowieka i prawie publicznym. W 2002 r. otrzymał tytuł radcy królowej (ang. Queen’s Counsel, QC). 

W swojej karierze zajmował się takimi sprawami jak kara śmierci na Karaibach, w Ugandzie, Kenii i Malawi. W latach 2008–2013 pełnił funkcję Dyrektora Oskarżeń Publicznych. W 2014 r. za zasługi w dziedzinie prawa i sprawiedliwości kryminalnej mianowano go komandorem Orderu Łaźni, co pozwala na używanie tytułu honorowego sir przed nazwiskiem.

Mandat do Izby Gmin uzyskał po raz pierwszy w wyborach w 2015 roku, startując z londyńskiego okręgu wyborczego Holborn and St Pancras.

We wrześniu 2015 roku został cieniem ministra ds. imigracji w gabinecie cieni Jeremy’ego Corbyna. Zrezygnował z tej funkcji w czerwcu 2016 r. protestując wraz z grupą innych labourzystów przeciwko przywództwu Jeremy’ego Corbyna w Partii Pracy. W październiku tego samego roku powrócił do gabinetu cieni, tym razem jako cień sekretarza stanu ds. brexitu.

Po ustąpieniu Corbyna w kwietniu 2020 r. został wybrany na nowego przewodniczącego Partii Pracy, którym jest do dzisiaj.

W maju 2022 r. brytyjska policja wszczęła dochodzenie w sprawie domniemanego naruszenia przepisów sanitarnych obowiązujących w 2021 r. podczas pandemii COVID-19. Objęło ono również Starmera, choć ostatecznie został on oczyszczony z podejrzeń. 

Starmer jest ateistą. Ma żonę Victorię, która pochodzi od polskich Żydów, i dwoje dzieci, córkę i syna. W jego domu praktykuje się niektóre żydowskie tradycje, na przykład uroczyste kolacje w szabat. Do dziś uwielbia też piłkę nożną.

W młodości Starmer opowiadał się za zniesieniem monarchii w Wielkiej Brytanii. Już w 2014 r. klęczał jednak przed Karolem, wówczas jeszcze księciem Walii, gdy ten wręczał mu Order Łaźni.

Przyjaciel przedsiębiorców czy pozbawiony charyzmy hipokryta?

Starmer będzie pierwszym brytyjskim premierem z Partii Pracy od czasów Gordona Browna, którzy rządził Wielką Brytanią w latach 2007-2010. Zakończy tym samym 14-letni okres rządów torysów, na przestrzeni którego premierami byli kolejno David Cameron, Theresa May, Boris Johnson, Liz Truss i wspomniany Rishi Sunak.

Starmer bywa krytykowany za brak charyzmy, ale zdaniem analityków jego strategia utrzymywania Partii Pracy w centrum politycznego spektrum i w ten sposób maksymalnego poszerzania elektoratu w tych wyborach okazała się skuteczna – choć sam nowy premier uważa, że wygrał raczej za sprawą słabej formy Konserwatystów.

W kampanii wyborczej ogłaszał, że zwycięstwo laburzystów rozpocznie „dekadę narodowej odnowy” po rządach torysów, naznaczonych cięciami podatków i obniżającym się standardem życia.

Jego kampanijne postulaty gospodarcze to m.in. powołanie nowego państwowego koncernu energetycznego, zmniejszenie kolejek do lekarzy, budowa mieszkań i renacjonalizacja kolei.

Starmer pozycjonuje się jednak także jako zwolennik przedsiębiorców. – Wzrost gospodarczy i sprawiedliwość społeczna muszą iść w parze – stwierdził na konwencji, na której Partia Pracy przedstawiła swój program wyborczy.

Krytykowany bywa także za rzekomą hipokryzję. Pozostawał w Partii Pracy nawet wtedy, kiedy Corbynowi i innym członkom ugrupowania zarzucano antysemityzm – mimo że żona Starmera jest pół-Żydówką.

Starmer zawsze sprzeciwiał się wystąpieniu Wielkiej Brytanii z Unii Europejskiej, ale teraz zapowiedział, że nie będzie odwracał tej decyzji i wnioskował o ponowne przyjęcie do UE – co wywołało zawód u części elektoratu laburzystów.

Pierwowzór dla partnera Bridget Jones?

Swego czasu mówiło się, że Keir Starmer był inspiracją dla uwielbianej przez wiele kobiet postaci Marka Darcy’ego ze sławnej powieści „Dziennik Bridget Jones” Helen Fielding i jej kontynuacji. 

Inspiracja ta – świadoma lub nie – wydawała się tym bardziej możliwa, że Starmer był dość popularny już w latach 90., kiedy Fielding napisała pierwsze dwie z cyklu swoich powieści o Bridget Jones, a zarówno Starmer, jak i Fielding mieszkali w Oksfordzie i w Leeds. Polityk przyznał, że jeśli faktycznie był pierwowzorem dla bohatera, to jest mu miło z tego powodu.

Sama autorka bestsellerowej serii temu zaprzeczyła, ale w jednym z radiowych wywiadów przyznała, że Starmer bardzo przypomina jej Darcy’ego z ekranizacji jej książek, gdzie postać tę grał Colin Firth. Z bohaterem łączy go nawet wykształcenie: zarówno Starmer, jak i filmowy Darcy są prawnikami specjalizującymi się w prawach człowieka.